اقتصاد رفتاری چیست؟ تعریفی ساده از اقتصاد رفتاری، با بررسی تعاریف مختلفی که از اقتصاد رفتاری ارائه شده است، می‌توان گفت برخی به دنبال پیوند میان اقتصاد رفتاری با اقتصاد نئوکلاسیک هستند و برخی دیگر این دو رویکرد را متناقض هم دانسته‌اند. برخی این اقتصاد را برحسب قدرت پیش‌بینی که دارد تعریف کرده‌اند و برخی تعاریف نیز به روش‌های تجربی آن توجه کرده‌اند.
تعریفی ساده از اقتصاد رفتاری
به طور کلی، اقتصاد رفتاری دانشی میان رشته‌ای است که دانش اقتصاد را در کنار دستاوردهای علم روانشناسی به کار می‌برد تا بتواند رفتارها و تصمیمات اقتصادی ما را بهتر توصیف و ارزیابی نماید. اقتصاد رفتاری چیست؟
به عنوان تعریفی جامع که اغلب دانشگاهیان از آن استفاده می‌کنند، می‌توان اقتصاد رفتاری را این‌گونه توضیح داد که: یکی از رویکردهای نسبتا جدید در دانش اقتصاد که به کمک دانش‌های دیگری مانند روانشناسی و جامعه‌شناسی به‌دنبال برطرف کردن کاستی‌های موجود در مدل اقتصادی متعارف است. در واقع هدف این رویکرد اقتصادی را ارتقای دانش اقتصادی و نزدیک شدن مدل اقتصادی با واقعیت‌های بیرونی در نظر گرفته‌اند.
برای ساده کردن تعریف اقتصاد رفتاری چیست؟ و رسیدن به درک درست‌تری از آن خوب است این چند نکته مهم در تعریف بالا را در نظر بگیرید:
- اقتصاد رفتاری دانشی است که علاوه‌بر اقتصاد از علوم روانشناسی و جامعه‌شناسی نیز بهره می‌برد.
- به دنبال تغییر و بهبود فرضیه‌های «اقتصاد متعارف» است.
- از آنجا که از دانش دیگر رشته‌ها استفاده می‌کند، قادر به ارائه پیش‌بینی‌های دقیق‌تر و سیاست‌های مناسب‌تری است.
- از آنجا که به ابعاد رفتاری افراد توجه بیشتری دارد، نظریه‌های واقع‌گرایانه‌تری را نیز ارائه می‌دهد.
با در نظر گرفتن تعریف اقتصاد رفتاری چیست؟ از اقتصاد رفتاری، می‌توان گفت افراد فعال در این زمینه مطالعات خود را به روش‌های علمی انجام می‌دهند؛ یعنی ابتدا برای خود فرضیه‌ای تعریف کرده و از طریق مطالعات دقیق تجربی این فرضیه را بررسی و آزمون می‌کنند.
در واقع از آنجا که علم اقتصاد، مدیریت منابع را مد نظر دارد؛ اقتصاد رفتاری به بررسی تصمیمات افراد جامعه درباره مدیریت منابع می‌پردازد. تصمیماتی مانند مثال ابتدای مقاله یعنی خرید گوشی جدید که البته این ساده‌ترین مثال در این زمینه است.
برای مثالی واقعی‌تر از نقش اقتصاد رفتاری بر زندگی جامعه می‌توان به کاهش مصرف برق در امریکا به کمک این دانش اشاره کرد. در امریکا یکی از مشکلات مهم دولت بالا بودن میزان مصرف برق شهروندان است که همواره به دنبال کاهش میزان مصرف به روش‌های مختلف است. در یکی از راه‌حل‌ها به کمک اقتصاد رفتاری پیامی با مضمون زیر برای شهروندان فرستاده شد.
شهروند عزیز می‌دانید شما نسبت به همسایه خود که در خانه‌ای با موقعیت مکانی و مساحت یکسان زندگی می‌کنید، مصرف برقی بیشتر دارید؟ و جالب این است که با ارسال همین پیام ساده، دولت امریکا توانست میزان برق شهروندان را تا سطح قابل قبولی کاهش دهد. پس اقتصاد رفتاری دانشی مهم و بسیار موثر در مدیریت منابع و نحوه تصمیم‌گیری افراد است.
اقتصاد رفتاری چیست؟ بنابراین اقتصاد رفتاری از جمله دانش‌هایی است که کاربرد گسترده‌ای در حوزه‌های مطالعاتی اقتصاد و بازرگانی دارد. به عنوان مثال برای تحلیل رفتار مصرف و پس‌انداز، بررسی انتخاب کالای عمومی، کارایی و توزیع درآمد، مطالعات بازار، تحلیل و پیش‌بینی رفتار افراد در بازار سهام و مواردی دیگر از این دانش استفاده می‌شود.
